بررسی و تحلیل نسخۀ خطی «طب منظوم» اثر عبدالکریم اعرج متخلص به عجزی

نویسندگان

  • احمدرضا یلمه ها استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان(نویسنده مسؤول)
  • مریم محمودی دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان
  • مریم کمالوند دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان
چکیده مقاله:

یکی از منظومه‌های ناشناختۀ طبی قرن هشتم، نسخۀ طب منظوم اثر حکیم عبدالکریم اعرج متخلص به عجزی است که با شمارۀ 757 در کتابخانۀ مدرسۀ عالی سپهسالار نگهداری می‌شود و در 6896 بیت با خط نستعلیق کتابت شده است. این اثر در 433 صفحه و در قالب مثنوی و وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مثمن مقصور) در قرن هشتم سروده شده است. هدف این نوشتار، بررسی و تحلیل نسخۀ طب منظوم و نیز آشنایی با مفاهیم پزشکی قرن هشتم، بیماری‌ها و روش درمان آن‌هاست. نگارندگان در این مقاله به بررسی این منظومه در سه سطح صوری و زبانی، سطح بلاغی و سطح فکری‌محتوایی می‌پردازند. نسخۀ طب منظوم حاوی اطلاعات طبی قرن هشتم است. سرایندۀ این منظومه بیشتر طبیب بوده تا یک شاعر، به همین دلیل سطح ادبی این منظومه بسیار پایین است، اما از نظر علمی و محتوایی ارزشمند است. از ویژگی‌های این منظومه انتقال مفاهیم پزشکی به‌صورت ساده و موجز است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تاریخ‌یابی نسخۀ خطی دیوان سعدی با استناد به بررسی‌های شیوۀ تذهیب آن (با تأکید بر نسخۀ خطی دیوان حافظ)

در میان نسخ خطی مجموعۀ «صارم‌الدوله»، موجود در کتابخانۀ ابن‌مسکویه شهر اصفهان، دیوانی از سعدی شیرازی با تذهیب عالی وجود دارد. بررسی‌ها حاکی از آن است که شناسنامۀ این اثر دارای تاریخ اجرا نیست. مقالۀ حاضر با تکیه بر اطلاعات فنی اثر می‌کوشد تاریخ این اثر را مشخص کند. مقایسۀ این نسخه با نسخه‌ای از دیوان حافظ متعلق به سال 1283ق موجود در همان گنجینه به یافتن این پاسخ کمک می‌کند. پس از بررسی‌های دقیق...

متن کامل

معرفی و تحلیل انتقادی نسخۀ خطی لیلی و مجنون میرزا عصمت الله مخدوم

یکی از نظیره­گویان نظامی در حوزۀ لیلی و مجنون سرایی، شاعری به ­نام میرزا عصمت­الله مخدوم معروف به قاضی میرعابد بدخشانی، از شعرای گمنام افغانستان و ناحیۀ بدخشان در سدۀ سیزدهم هجری است که منظومۀ لیلی و مجنون را در سال 1239 هجری قمری به رشتۀ نظم کشیده‌است. از این اثر در ایران تنها یک نسخۀ خطی موجود است که تاکنون نیز معرفی نشده‌‌است. بررسی این نسخه نشان می­دهد شاعر تحت تأثیر نظامی بوده‌است و داستان...

متن کامل

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

معرفی نسخه‌های خطی رباعیات بزرگترین رباعی‌سرای زبان فارسی ابوسعید کمال الدین نجفی استرآبادی متخلص به سحابی

رباعی که اکثر پژوهندگان آن‌ را قالبی کاملاً ایرانی دانسته‌اند، یکی از قالب‌های کوتاه شعری است، با مجالی اندک اما محمل اندیشه‌های بزرگ؛ به عبارت دیگر ایجاز کلام و در عین حال تراکم تصاویر و معانی، از ویژگی‌های ذاتی این قالب شعری است. در بیشتر کتب ادبی و تاریخی و نسخه‌های خطی و جنگ‌های شعری قدیم نظیر رساله التنبیه ،تاریخ جهانگشای جوینی،کلیله و دمنه ، مرزبان نامه ،سندباد نامه ،چهار مقاله نظامی عروضی...

متن کامل

بررسی نسخۀ خطی تاریخ سلاطین عجم (روزمه خسروان پارسی)

  تاریخ سلاطین عجم یکی از آثار وقار شیرازی، پسر وصال شیرازی، در دوره­ی بازگشت ادبی و سده­ی سیزدهم هجری است. این اثر به دلیل هماهنگی و هم­گامی با موج ادبی زمانه­ی نویسنده از جایگاه ویژه­ای برخورداراست. این اثر تاریخ ایران باستان را همانند الگوهای مورد استفاده­ی خود در چهار دورۀ پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان مورد بررسی­قرارداده و در آن تلاش­کرده تا سبک خراسانی و زبان فارسی سره را در نوش...

متن کامل

بررسی متن‌شناختی نسخۀ خطی هفت‌تماشا از منظر مردم‌شناسی

میرزا محمدحسن، متخلص به قتیل، شاعر و نویسندۀ فارسی‌گوی شبه‌قارۀ هند، در سال 1226ق، کتاب هفت‌تماشا را تألیف کرد. هدف او تحریرِ آداب و رسوم هندوان و مسلمانان ساکن شبه‌قارۀ هند بود. بخش اعظم این اثر دربرگیرندۀ آداب زندگی مردم سرزمین‌هایی چون کشمیر، پنجاب، شاهجهان‌آباد (دهلی) بوده است. برخی از این آداب و سنن مختصِ هندومذهبان و شماری دیگر مربوط به مسلمانان شبه‌قاره است و پاره‌ای از آن‌ها هم ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 13

صفحات  1- 26

تاریخ انتشار 2020-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023